Belediye tanzim satış yerleri bize ucuz sebze ve meyve temini için kurulan müesseseler olarak bakarsak burada yanılırız ve büyük bir yanılgı sonucu bedeller öderiz. Çözüm olarak bunu görmek ve uygulamak bence büyük bir yanılgı ve yanlıştır. Devletin hiçbir kurumu hür teşebbüs ile rekabete girmemeli bu hareket özel sektörümüze büyük bir darbedir ve beraberinde müthiş bir haksız rekabeti doğuracaktır.
Gıda fiyatlarındaki oynaklığı gidermek enflasyon yapıcı etkisini azaltmak için gıda komitesinin yaptığı toplantılar maalesef olumlu sonuçlar vermiyor. Her şeyi devletçilik anlayışı ile çözmeye kalkıyoruz. 1990’lı yılların sonlarında çıkarılan çifte boyunduruklu hal yasası hem üreticiyi hem de tüketiciyi boyunduruk altına alan bir yasa olduğu yönünde görüşlerimizi kaleme dökmüş ve o zaman ki yetkilileri uyarmıştık. O günkü Parlamenterlere dosyalar verdik ve bu hal yasası ile aracıların kazanacağını tüketici ve üreticilerin mağdur olacaklarını beyan etmiştik ama o gün bugün bu yasayı düzeltme adına hiçbir somut adım atılmamıştır.
Onca emek sarfeden üreticilerimiz yani çiftçilerimizin yerine hiçbir emek sarf etmeyen komisyoncular para kazanıyorsa burada rekabet kurulları devreye girmeli, yeni hal yasası çıkarılmalı üreticinin hal makbuzu alması ve malını hale sokmadan satabileceği ürün oranı arttırılmalı haksız rekabet ortamını oluşturmalıyız. Şayet bunu yapamazsak pazarcı esnafımızı ve masum manavlarımızı yok ederiz.
Hal yasasında yapılacak değişiklikleri Sayın Bakan açıkladı ama taşıma veya ambalaj sorunlarının çözümü konusunda somut şeyler ifade ettiler ancak hal yasasının sorunları taşıma ve ambalajlama sorunu ile giderilecek bir sorun olmadığı gerçeğinden hareket etmemiz gerekiyor. Gıda taşıma standartının düzeltilmesi ne tüketiciye ucuz gıda verilmesini sağlar ne de üreticinin cebine birkaç kuruş daha fazla para girmesini sağlayacaktır. Aylardır ülkemizde soğan, patates stokçularını konuşuyoruz. Komisyoncuların üreticiden yok fiyatına aldıkları ürünleri marketlerde iki üç katı fiyatlarla satılmakta.
Hipermarket, Süper ve Gross Marketlerin şehir içinde kurulması ve perakende satış yapması yasaklanmalı diye avazımız çıktığı kadar 1995’lerden bu yana haykırıyoruz. Ama gel gelelim herkes bu işi ahbap çavuş ilişkileri ile sürdürdüler. Sonuç bizim dediğimiz gibi üretici de tüketici de perişan oldu. Şimdilerde Belediye tanzim satış yerleri piyasaya istikrar yerine karmaşa getirecektir. Hazine ve Maliye Bakanı hal yasasına ilişkin açıklamalarda bulundu. Komisyonculuk tarihe karışacak satışta rekabet üst düzeye çıkacak yeni haller, yeni atış alanları ve üreticilerin satış kabiliyetlerini arttırılacağının söylemesi sevindirici ama söylemek yetmiyor.
Komisyoncuları aradan nasıl kaldıracaksınız çiftçinin durumu meydanda aracı ve tefeciler kol geziyor. Yine bir yöntemini bulup komisyoncular yine cirit atacaklardır. Köklü çözümler gerekiyor, cesur kararlar alınması gerekiyor. Oy hesabı yapılmaması gerekiyor. Hallerde soğuk hava depoları bulunacağını ve depolamaların hallerde yapılacağını beyan ediyorlar. İyi güzel de çiftçi üreticilerimizin girdi maliyetlerini düşürmenin yollarını nasıl aralayacaksınız.
Tarım ürünlerinden depolama, nakliye ve her türlü işlevinden vergi almaya devam edecek misiniz?
İlaç, gübre ve mazottan fon ve vergi almaya devam edecek misiniz?
Şayet siz bunları yapmazsanız korkarım ki hiç bir şeyin önüne geçemezsiniz.